De wondere wereld van zout

Zout gebruiken we allemaal, dagelijks wellicht zelfs. Hoe wordt het gewonnen en welke soorten zijn er? Ik zocht het in de Camargue in Frankrijk voor je uit.

Want op uitnodiging van La Baleine mochten we naar de bron van hun zout, in de Camargue in Frankrijk. Al vanuit het vliegtuig zagen we de roze zoutvelden liggen, waar onder meer de Fleur de Sel vandaan komt.

Je denkt waarschijnlijk, super leuk Susan maar hoe boeiend kan zout zijn? Heb ik nieuws voor je; méga boeiend. En het verhaal erachter onwaarschijnlijk interessant. Want de manier waarop La Baleine haar zout wint stamt al af uit de tijd van de Romeinen. Slimme gasten waren dat!

Zo ontstaat zeezout

Op een oppervlakte ter grootte van de gemeente Parijs vind je de zoutvelden van La Baleine. Via één enkele sluis stroomt het water uit de Atlantische oceaan via de Middellandse zee die zoutvelden in. Zeer gecontroleerd wordt er per bassin gekeken wanneer het water naar het volgende zoutveld mag.

Een samenspel van wind, zon en daardoor verdamping legt het zout aan de oppervlakte. De concentratie van algen maakt dat het water zo roze kleurt. Voor het grove en fijne zeezout van La Baleine wordt dat met machines gewonnen. Fleur de sel echter vraagt om een hele andere aanpak.

Fleur de sel

Gedurende slechts zes weken kan fleur de sel gewonnen worden. Twintig jonge mannen (die dit als zomerbaantje doen) staan vanaf 6 uur ’s ochtends – handmatig! – het zout op te scheppen uit het roze water. Een pittige klus, zo mocht ik zelf ervaren. Ze doen dit tot het middaguur. Daarna is het te warm om verder te werken en slapen ze bij op het strand.

In die zes weken wordt alle fleur de sel van dat jaar gewonnen. Een ongelofelijke klus. Nooit geweten hoé arbeidsintensief dit is. Een volgende keer dat ik een potje fleur de sel openmaak is dat met nieuw herwonnen respect voor iedere druppel zweet die het gekost heeft om dit zout überhaupt in dat potje te krijgen.

Fleur de sel gebruik je vooral al finishing zout, dus als laatste toevoeging op je eten. Super lekker ook om samen met een goede olijfolie te serveren bij knapperig brood. Fleur de sel voelt altijd iets nattig nog, omdat het niet volledig gedroogd wordt.

in Nederland is deze fleur de sel vooral bekend onder het merk Le Saunier de Camargue (met die fijne kurken dekseltjes). Sinds deze maand ligt er ook fleur de sel van La Baleine bij Jumbo in de schappen.

Zoutvelden la Baleine

De zoutvelden van Compagnie des Salins, waartoe la Baleine behoort, zijn er niet alleen voor het winnen van zout. Het is ook een enorm natuurgebied waar echt tientallen verschillende vogels en dieren wonen. Vanwege de gunstige omstandigheden vind je hier de grootste flamingo kolonie van Europa.

We hebben echt ik weet niet hoeveel van die prachtige beesten gezien tijdens onze dag in de zoutvelden. Afgelopen jaar is er – mede door de lockdown – een ongekend grote hoeveelheid baby flamingo’s geboren, waarmee de populatie op zijn grootst ooit is.

Beauty producten Eclaé

De samenstelling van het water dat het uiteindelijk zout produceert is ook zodanig dat onder de naam Eclaé er beauty producten van gemaakt worden. Daarin onder meer de roze algen die in het water zitten. De lijn is helaas niet in Nederland te koop, maar schijnt fantastisch te zijn.

Ik ga het voor je uitproberen, want we kregen tijdens ons diner de eerste avond een tasje met daarin oa. het serum.

Verschillende soorten zout

Terug naar het zout, want we weten nu dat er verschillende soorten zout zijn. Het grove zeezout dat La Baleine met machines ophaalt (vorig jaar 162.000!!! kilo) wordt gedroogd. Daarna wordt het verpakt en verkocht.

Maar er wordt ook fijn zout van gemaakt. Het gedroogde grove zout wordt in de fabriek fijngemalen waarna het wordt verkocht als fijn keukenzout. Het is nog steeds zeezout dus.

De fleur de sel wordt in Frankrijk ook in verschillende smaken verkocht. Dat was wel gaaf om te zien. Het handgeschepte zout wordt op smaak gebracht met o.a. rozemarijn, herbes de Provence, maar ook met citroen en gember. Helaas zijn niet al deze versies in Nederland te koop.

Zout met of zonder jodium

In Nederland wordt trouwens ook zout verkocht dat geen zeezout is. Zout kan namelijk ook uit de grond gewonnen worden en mag dan geen zeezout heten. In de jaren 50 werd in Nederland jodium aan zout toegevoegd. Dat is geen natuurlijk component van zout, maar werd op verzoek van de overheid toegevoegd omdat er destijds een tekort in de voeding aan was en je het dan op deze manier in ieder geval binnenkreeg.

Zout is er ook in verschillende kleuren, wat wellicht verwarrend is. Want zout is van nature wit. Koop je een andere kleur zout, dan zit dat met name in de samenstelling van de plek waar het zout gewonnen wordt of toegevoegde mineralen. Maar in de meest pure vorm is zout dus altijd wit van kleur.

Zoutvelden Camargue bezoeken

Wij kregen natuurlijk echt een héle uitgebreide tour door de zoutvelden van la Baleine in de Camargus. Wil jij ze ook een keer van dichtbij bekeken dan is dat mogelijk (en kan ik je écht van harte aanbevelen). Er worden namelijk tours georganiseerd, je mag zelf de zoutberg oplopen en je hoort het verhaal achter hoe het zout gewonnen wordt.

Wij verbleven een nachtje in Aigues-Mortes, wat daarvoor echt een prima uitvalsbasis is. Je vliegt op Montpellier (2 uurtjes vanuit Amsterdam) en op een half uurtje rijden ongeveer zit dit super schattige vestingsstadje. Ideaal voor een weekendje weg of als startpunt van je vakantie in Zuid Frankrijk.

Diner en blanc

Tijdens ons verblijf mocht ik ook ervaren hoe het is om aan te schuiven bij een diner en blanc. Wát een ervaring! White dinners zijn een fenomeen over de hele wereld trouwens. De onze vond echter plaats mídden in de zoutvelden van la Baleine.

Iedereen in het wit gekleed. De tafelsetting in het wit. Met uitzicht op de witte zoutberg en de roze zoutvelden. Niet normaal zo gaaf!

Menu diner en blanc

Het menu voor ons was uiteraard zéér Frans, met vooraf een selectie aan kleine hapjes. Als voorgerecht foie voor de liefhebber (of een mooi tomatentaartje). Daarna was er een selectie aan vis met heerlijke zachte aardappeltjes en als dessert perfecte meringue met fruit.

Saint Louis wijnen

Erbij een selectie aan lokale wijnen, gemaakt door de zus van de CEO van La Baleine. Die wijn mag van mij linea recta naar Nederland geïmporteerd worden, wat een feest!

Onvergetelijke persreis

Sommige persreizen zijn onvergetelijk. Dit was er zéker eentje van. De entourage, de perfect verzorgde trip, een afsluitende lunch op het strand pál aan de Middellandse zee. Maar bovenal omdat ik nooit geweten heb hoé bijzonder zout is.

Waar ik normaal gedachteloos mijn fleur de sel over mijn eitje deed vergeet ik nu nooit meer hoé hard hier voor gewerkt wordt. Wat een prachtig natuurproduct (zee)zout is en hoe veelzijdig zout is in zijn gebruik (had je de cocktail al gezien die ik onlangs maakte met het grove zout van La Baleine)

Ik hoop dat ik je op deze manier ook wat meer heb geleerd over zout en hoe het gewonnen wordt. Heb je vragen, stel ze gerust onder dit artikel. Benieuwd ook welk zout jij het liefst gebruikt!

Gepubliceerd op 18 juli 2021